The green links below add additional plants to the comparison table. Blue links lead to other Web sites.
enable glossary links

side-bells beardtongue, sidebells penstemon

little-flower penstemon, slender blue penstemon, small-flower beardtongue, small-flower penstemon

Habit Plants: caudex sometimes herbaceous. Herbs.
Stems

ascending to erect, (15–)20–45(–50) cm, glabrous.

ascending to erect, 3–55(–70) cm, glabrous or ± retrorsely hairy, not glaucous.

Leaves

basal and cauline, glabrous;

basal and proximal cauline 20–80(–102) × 2–25 mm, blade spatulate to oblanceolate, base tapered, apex rounded to obtuse or acute, sometimes mucronate;

cauline 4–6 pairs, sessile, (16–)20–78 × 3–24 mm, blade ovate to elliptic or lanceolate, base clasping to cordate-clasping, apex acute to acuminate.

basal and cauline, basal sometimes poorly developed, ± leathery or not, glabrous, puberulent, or retrorsely hairy;

basal and proximal cauline 9–90(–115) × 2–19 mm, blade spatulate to oblanceolate, lanceolate, or elliptic, base tapered, margins entire, apex rounded to obtuse or acute;

cauline 2–6 pairs, sessile or proximals sometimes short-petiolate, 6–85 × 1–17 mm, blade oblanceolate to spatulate, obovate, oblong, elliptic, lanceolate, or linear, base tapered to clasping, margins entire, apex rounded to obtuse or acute.

Thyrses

interrupted to nearly continuous, secund, 6–24(–31) cm, axis glabrous, verticillasters (2 or)3–10(–12), cymes 2–7-flowered;

proximal bracts ovate, 9–70 × 2–26 mm;

peduncles and pedicels glabrous.

interrupted, cylindric, 0.5–23 cm, axis glabrous or retrorsely hairy, verticillasters 1–8(–11), cymes 3–11-flowered, 2 per node;

proximal bracts lanceolate to linear, 10–50(–60) × 1–8(–16) mm, margins entire;

peduncles and pedicels erect, glabrous, puberulent, or retrorsely hairy.

Flowers

calyx lobes ovate, 4–7 × 2.4–4 mm, margins erose, sometimes entire, broadly scarious, glabrous;

corolla blue to violet or lavender, rarely pink, with reddish or reddish purple nectar guides, tubular-funnelform to ventricose, 15–25 mm, glabrous externally, glabrous or sparsely to densely white-villous internally abaxially, tube 8–11 mm, throat gradually inflated, 4–7 mm diam., rounded abaxially;

stamens included or longer pair reaching orifice, pollen sacs opposite, 1–1.4 mm, sutures papillate;

staminode 10–13 mm, included or reaching orifice, 1–1.4 mm diam., tip abruptly recurved, bifurcate, distal 4–6 mm densely villous, hairs golden yellow, to 2 mm;

style 9–15 mm.

calyx lobes ovate to obovate or lanceolate, 1.2–5(–5.5) × 0.5–2 mm, apex truncate, obtuse, acute, acuminate, cuspidate, caudate, or mucronate, glabrous or puberulent to retrorsely hairy;

corolla violet to blue or purple, with, sometimes without, reddish purple nectar guides, funnelform, 7–11 mm, glabrous externally, moderately white- or yellow-lanate internally abaxially, tube 2–3 mm, throat slightly inflated, 2–3 mm diam., 2-ridged abaxially;

stamens included, pollen sacs opposite, explanate, 0.3–0.6 mm, dehiscing completely, connective splitting, sides glabrous, sutures smooth or papillate;

staminode 4–6 mm, included, 0.2–0.3 mm diam., tip straight to slightly recurved, distal 0.5–1 mm pilose, hairs yellow or golden yellow, to 0.6 mm, rarely glabrous;

style 4–7 mm.

Capsules

9–12 × 7–9 mm.

3–5 × 2–4 mm, glabrous.

Penstemon secundiflorus

Penstemon procerus

Distribution
from FNA
CO; NM; WY
[WildflowerSearch map]
[BONAP county map]
from FNA
AK; CA; CO; ID; MT; ND; NV; OR; UT; WA; WY; AB; BC; MB; SK; YT
[WildflowerSearch map]
[BONAP county map]
Discussion

Varieties 2 (2 in the flora).

(Discussion copyrighted by Flora of North America; reprinted with permission.)

Varieties 6 (6 in the flora).

Penstemon procerus is a widespread, frequent, and highly variable species distributed throughout much of western North America. This variability has resulted in varied interpretations of its taxonomic units.

(Discussion copyrighted by Flora of North America; reprinted with permission.)

Key
1. Cauline leaf blades lanceolate to ovate; corollas light blue or lavender, rarely pink, sparsely to densely white-villous internally abaxially; Colorado, New Mexico, Wyoming.
var. secundiflorus
1. Cauline leaf blades oblanceolate to ovate or elliptic; corollas dark blue or violet, glabrous or sparsely white-villous internally abaxially; Colorado.
var. versicolor
1. Calyx lobes (2–)3–5(–5.5) mm, apices acuminate, cuspidate, or short- to long-caudate.
→ 2
2. Verticillasters (1–)3–8(–11); stems (6–)15–55(–70) cm; thyrses (1–)5–23 cm.
var. procerus
2. Verticillasters 1 or 2(–5); stems 3–20(–28) cm; thyrses 1–5(–13) cm.
var. tolmiei
1. Calyx lobes 1.2–3.2 mm, apices truncate to obtuse, acute, acuminate, mucronate, or short-caudate.
→ 3
3. Verticillasters 1 or 2(–5); stems 3–15(–20) cm; cauline leaves 1–4(–8) mm wide.
var. formosus
3. Verticillasters (1 or)2–6; stems (4–)8–35(–42) cm; cauline leaves 2–13 mm wide.
→ 4
4. Calyx lobes 1.2–2.4 mm, apices truncate to obtuse or mucronate, rarely short-caudate or acute; Nevada.
var. modestus
4. Calyx lobes (1.4–)1.8–3.2 mm, apices acute to acuminate or short-caudate; California, Oregon, Utah.
→ 5
5. Pollen sacs 0.3–0.4 mm; corollas 7–10 mm; stems 10–35(–42) cm; Utah.
var. aberrans
5. Pollen sacs 0.4–0.6 mm; corollas 9–12 mm; stems 9–20(–30) cm; California, Oregon.
var. brachyanthus
Source FNA vol. 17, p. 124. FNA vol. 17, p. 216.
Parent taxa Plantaginaceae > Penstemon > subg. Penstemon > sect. Coerulei Plantaginaceae > Penstemon > subg. Penstemon > sect. Penstemon
Sibling taxa
P. abietinus, P. absarokensis, P. acaulis, P. acuminatus, P. alamosensis, P. albertinus, P. albidus, P. albomarginatus, P. ambiguus, P. ammophilus, P. anguineus, P. angustifolius, P. arenarius, P. arenicola, P. aridus, P. arkansanus, P. attenuatus, P. atwoodii, P. auriberbis, P. australis, P. azureus, P. baccharifolius, P. barbatus, P. barnebyi, P. barrettiae, P. bicolor, P. bleaklyi, P. bracteatus, P. breviculus, P. brevisepalus, P. buckleyi, P. caesius, P. caespitosus, P. calcareus, P. californicus, P. calycosus, P. canescens, P. cardinalis, P. cardwellii, P. carnosus, P. caryi, P. centranthifolius, P. cinicola, P. clevelandii, P. clutei, P. cobaea, P. comarrhenus, P. compactus, P. concinnus, P. confertus, P. confusus, P. crandallii, P. cusickii, P. cyananthus, P. cyaneus, P. cyanocaulis, P. cyathophorus, P. dasyphyllus, P. davidsonii, P. deamii, P. deaveri, P. debilis, P. degeneri, P. deustus, P. digitalis, P. diphyllus, P. discolor, P. dissectus, P. distans, P. dolius, P. duchesnensis, P. eatonii, P. elegantulus, P. ellipticus, P. eriantherus, P. euglaucus, P. fendleri, P. filiformis, P. flavescens, P. floribundus, P. floridus, P. flowersii, P. franklinii, P. fremontii, P. fruticiformis, P. fruticosus, P. gairdneri, P. gibbensii, P. glaber, P. glandulosus, P. glaucinus, P. globosus, P. goodrichii, P. gormanii, P. gracilentus, P. gracilis, P. grahamii, P. grandiflorus, P. griffinii, P. grinnellii, P. guadalupensis, P. hallii, P. harbourii, P. harringtonii, P. havardii, P. haydenii, P. heterodoxus, P. heterophyllus, P. hirsutus, P. humilis, P. idahoensis, P. immanifestus, P. incertus, P. inflatus, P. jamesii, P. janishiae, P. kingii, P. kralii, P. labrosus, P. laetus, P. laevigatus, P. laevis, P. lanceolatus, P. laricifolius, P. laxiflorus, P. laxus, P. leiophyllus, P. lemhiensis, P. lentus, P. leonardii, P. linarioides, P. longiflorus, P. lyallii, P. marcusii, P. mensarum, P. metcalfei, P. miser, P. moffatii, P. monoensis, P. montanus, P. moriahensis, P. mucronatus, P. multiflorus, P. murrayanus, P. nanus, P. navajoa, P. neomexicanus, P. neotericus, P. newberryi, P. nitidus, P. nudiflorus, P. oklahomensis, P. oliganthus, P. ophianthus, P. osterhoutii, P. ovatus, P. pachyphyllus, P. pahutensis, P. pallidus, P. palmeri, P. papillatus, P. parryi, P. parvulus, P. parvus, P. patens, P. payettensis, P. paysoniorum, P. peckii, P. penlandii, P. pennellianus, P. perpulcher, P. personatus, P. petiolatus, P. pinifolius, P. pinorum, P. platyphyllus, P. pratensis, P. procerus, P. pruinosus, P. pseudoputus, P. pseudospectabilis, P. pudicus, P. pumilus, P. purpusii, P. putus, P. radicosus, P. rattanii, P. retrorsus, P. rhizomatosus, P. richardsonii, P. roezlii, P. rostriflorus, P. rubicundus, P. rupicola, P. rydbergii, P. saxosorum, P. scapoides, P. scariosus, P. seorsus, P. sepalulus, P. serrulatus, P. smallii, P. spatulatus, P. speciosus, P. spectabilis, P. stenophyllus, P. stephensii, P. strictiformis, P. strictus, P. subglaber, P. subserratus, P. subulatus, P. sudans, P. superbus, P. tenuiflorus, P. tenuis, P. teucrioides, P. thompsoniae, P. thurberi, P. tidestromii, P. tiehmii, P. tracyi, P. triflorus, P. triphyllus, P. tubaeflorus, P. uintahensis, P. utahensis, P. venustus, P. virens, P. virgatus, P. wardii, P. washingtonensis, P. watsonii, P. whippleanus, P. wilcoxii, P. wrightii, P. xylus, P. yampaënsis
P. abietinus, P. absarokensis, P. acaulis, P. acuminatus, P. alamosensis, P. albertinus, P. albidus, P. albomarginatus, P. ambiguus, P. ammophilus, P. anguineus, P. angustifolius, P. arenarius, P. arenicola, P. aridus, P. arkansanus, P. attenuatus, P. atwoodii, P. auriberbis, P. australis, P. azureus, P. baccharifolius, P. barbatus, P. barnebyi, P. barrettiae, P. bicolor, P. bleaklyi, P. bracteatus, P. breviculus, P. brevisepalus, P. buckleyi, P. caesius, P. caespitosus, P. calcareus, P. californicus, P. calycosus, P. canescens, P. cardinalis, P. cardwellii, P. carnosus, P. caryi, P. centranthifolius, P. cinicola, P. clevelandii, P. clutei, P. cobaea, P. comarrhenus, P. compactus, P. concinnus, P. confertus, P. confusus, P. crandallii, P. cusickii, P. cyananthus, P. cyaneus, P. cyanocaulis, P. cyathophorus, P. dasyphyllus, P. davidsonii, P. deamii, P. deaveri, P. debilis, P. degeneri, P. deustus, P. digitalis, P. diphyllus, P. discolor, P. dissectus, P. distans, P. dolius, P. duchesnensis, P. eatonii, P. elegantulus, P. ellipticus, P. eriantherus, P. euglaucus, P. fendleri, P. filiformis, P. flavescens, P. floribundus, P. floridus, P. flowersii, P. franklinii, P. fremontii, P. fruticiformis, P. fruticosus, P. gairdneri, P. gibbensii, P. glaber, P. glandulosus, P. glaucinus, P. globosus, P. goodrichii, P. gormanii, P. gracilentus, P. gracilis, P. grahamii, P. grandiflorus, P. griffinii, P. grinnellii, P. guadalupensis, P. hallii, P. harbourii, P. harringtonii, P. havardii, P. haydenii, P. heterodoxus, P. heterophyllus, P. hirsutus, P. humilis, P. idahoensis, P. immanifestus, P. incertus, P. inflatus, P. jamesii, P. janishiae, P. kingii, P. kralii, P. labrosus, P. laetus, P. laevigatus, P. laevis, P. lanceolatus, P. laricifolius, P. laxiflorus, P. laxus, P. leiophyllus, P. lemhiensis, P. lentus, P. leonardii, P. linarioides, P. longiflorus, P. lyallii, P. marcusii, P. mensarum, P. metcalfei, P. miser, P. moffatii, P. monoensis, P. montanus, P. moriahensis, P. mucronatus, P. multiflorus, P. murrayanus, P. nanus, P. navajoa, P. neomexicanus, P. neotericus, P. newberryi, P. nitidus, P. nudiflorus, P. oklahomensis, P. oliganthus, P. ophianthus, P. osterhoutii, P. ovatus, P. pachyphyllus, P. pahutensis, P. pallidus, P. palmeri, P. papillatus, P. parryi, P. parvulus, P. parvus, P. patens, P. payettensis, P. paysoniorum, P. peckii, P. penlandii, P. pennellianus, P. perpulcher, P. personatus, P. petiolatus, P. pinifolius, P. pinorum, P. platyphyllus, P. pratensis, P. pruinosus, P. pseudoputus, P. pseudospectabilis, P. pudicus, P. pumilus, P. purpusii, P. putus, P. radicosus, P. rattanii, P. retrorsus, P. rhizomatosus, P. richardsonii, P. roezlii, P. rostriflorus, P. rubicundus, P. rupicola, P. rydbergii, P. saxosorum, P. scapoides, P. scariosus, P. secundiflorus, P. seorsus, P. sepalulus, P. serrulatus, P. smallii, P. spatulatus, P. speciosus, P. spectabilis, P. stenophyllus, P. stephensii, P. strictiformis, P. strictus, P. subglaber, P. subserratus, P. subulatus, P. sudans, P. superbus, P. tenuiflorus, P. tenuis, P. teucrioides, P. thompsoniae, P. thurberi, P. tidestromii, P. tiehmii, P. tracyi, P. triflorus, P. triphyllus, P. tubaeflorus, P. uintahensis, P. utahensis, P. venustus, P. virens, P. virgatus, P. wardii, P. washingtonensis, P. watsonii, P. whippleanus, P. wilcoxii, P. wrightii, P. xylus, P. yampaënsis
Subordinate taxa
P. secundiflorus var. secundiflorus, P. secundiflorus var. versicolor
P. procerus var. aberrans, P. procerus var. brachyanthus, P. procerus var. formosus, P. procerus var. modestus, P. procerus var. procerus, P. procerus var. tolmiei
Synonyms P. confertus var. procerus
Name authority Bentham: in A. P. de Candolle and A. L. P. P. de Candolle, Prodr. 10: 325. (1846) — (as Pentstemon) Douglas ex Graham: Edinburgh New Philos. J. 7: 348. (1829) — (as Pentstemon procerum)
Web links