The green links below add additional plants to the comparison table. Blue links lead to other Web sites.
enable glossary links

sawsepal penstemon, southern smooth beardtongue, western smooth beardtongue

hairy beardtongue, northeastern beardtongue, penstémon hirsute

Habit Herbs.
Stems

ascending, (10–)50–65(–80) cm, glabrous or puberulent to pubescent, not glaucous.

ascending to erect, 30–80 cm, retrorsely hairy and sparsely to densely glandular-villous, not glaucous.

Leaves

basal and cauline, or basal absent or reduced, not leathery, glabrous or puberulent to pubescent, not glaucous;

basal and proximal cauline 20–80(–155) × 5–20(–45) mm, blade obovate to oblanceolate or lanceolate, base tapered, margins entire, usually undulate, apex obtuse to acute, sometimes mucronate;

cauline (2 or)3–6(–8) pairs, sessile, 27–120(–150) × (6–)22–35(–43) mm, blade lanceolate, base truncate to cordate, apex obtuse to acute.

basal and cauline, not leathery, glabrous or sparsely glandular-lanate along midveins, rarely moderately glandular-lanate;

basal and proximal cauline 20–126 × 4–16 mm, blade spatulate to oblanceolate, lanceolate, spatulate, or elliptic, base tapered, margins entire or serrate to dentate, apex rounded to obtuse or acute;

cauline 5–8(–10) pairs, sessile or short-petiolate, 20–130 × 2–30 mm, blade lanceolate to oblanceolate, base clasping or tapered, margins finely to coarsely serrate or dentate, apex acute to acuminate.

Thyrses

continuous, secund, (3–)6–26(–30) cm, axis glabrous or puberulent, verticillasters (3–)5–12, cymes 2–4-flowered, 2 per node;

proximal bracts ovate to lanceolate, 14–100 × 2–36 mm;

peduncles and pedicels glabrous or puberulent, peduncles to 71 mm, pedicels 4–14 mm.

interrupted, conic, 6–37 cm, axis glandular-pubescent to glandular-lanate, verticillasters (3 or)4–8, cymes 2–11(–15)-flowered, 2 per node;

proximal bracts lanceolate to linear, 8–60 × 1–6 mm, margins entire or ± serrate to dentate;

peduncles and pedicels ascending, glandular-pubescent to glandular-lanate.

Flowers

calyx lobes ovate to orbiculate, 2–11 × 1.3–5.5 mm, glabrous or puberulent;

corolla blue to violet, with reddish purple nectar guides, ventricose, 24–48 mm, glabrous externally, glabrous internally or sparsely to moderately white-lanate internally abaxially, tube 5–12 mm, throat gradually inflated, slightly constricted at orifice, 8–13(–18) mm diam., rounded abaxially;

stamens included or longer pair reaching orifice, pollen sacs divergent, navicular, 1.4–2.5(–2.8) mm, dehiscing incompletely, connective not splitting, sides sparsely to moderately hirsute, hairs white or tan, to 0.5 mm, rarely glabrous, sutures denticulate, teeth to 0.2 mm;

staminode (15–)18–22 mm, included or barely exserted, 0.6–1.3 mm diam., tip straight to recurved, rounded to distinctly bifurcate at apex, glabrous or distal 1–2 mm sparsely lanate, hairs pale yellow, to 1.5 mm;

style 18–20 mm.

calyx lobes ovate to lanceolate, 4–7 × 1.5–2.3 mm, glandular-pubescent;

corolla lavender or purplish, with or without faint violet nectar guides, bilabiate, personate, tubular, 20–26(–28) mm, glandular-pubescent externally, moderately to densely white-villous internally abaxially, tube 6–7 mm, throat slightly inflated, 6–8 mm diam., 2-ridged abaxially;

stamens included, pollen sacs opposite, navicular to subexplanate, 0.8–1 mm, dehiscing completely, connective splitting, sides glabrous, sutures papillate;

staminode 13–16 mm, exserted, 0.6–0.7 mm diam., tip straight, distal 11–14 mm moderately to densely villous, hairs yellowish, to 1.2 mm;

style 16–18 mm.

Capsules

10–17 × 5–8 mm.

6–9 × 5–6 mm, glabrous.

2n

= 16.

Penstemon glaber

Penstemon hirsutus

Phenology Flowering May–Jul.
Habitat Sandy or rocky woods, rocky fields, bluffs, cliffs.
Elevation 10–200 m. (0–700 ft.)
Distribution
from FNA
CO; MT; ND; NE; NM; SD; WY
[WildflowerSearch map]
[BONAP county map]
from FNA
CT; DC; DE; IL; IN; KY; MA; MD; ME; MI; NJ; NY; OH; PA; RI; TN; VA; VT; WI; WV; ON; QC
[WildflowerSearch map]
[BONAP county map]
Discussion

Varieties 3 (3 in the flora).

The Penstemon glaber complex has been treated with as many as four species (F. W. Pennell 1920b) or one variable species as treated herein. M. K. W. Latady (1985) found clinal variation in most morphologic characters used to distinguish taxa in the complex and recognized only one species and two varieties: var. glaber (including var. alpinus) in the plains and mountains from southeastern Montana south to central Colorado; and var. brandegeei, in the mountains from central Colorado south to north-central New Mexico. A case for recognizing var. alpinus, as is done here, can be made on morphological, phenological, and ecological grounds.

(Discussion copyrighted by Flora of North America; reprinted with permission.)

Penstemon hirsutus occurs widely in the northeastern United States, and in southern Ontario and Quebec. Its long, tubular, personate corollas and herbage with some stellate hairs may indicate a close relationship with P. oklahomensis and P. tenuiflorus.

(Discussion copyrighted by Flora of North America; reprinted with permission.)

Key
1. Calyx lobes 2–4.8 mm, apices rounded or abruptly short-acuminate; staminode apices rounded.
var. glaber
1. Calyx lobes 3.8–11 mm, apices long-acuminate; staminode apices rounded or bifurcate.
→ 2
2. Staminode apices rounded or bifurcate; corollas 24–35 mm; stems glabrous or puberulent proximally.
var. alpinus
2. Staminode apices usually bifurcate; corollas 27–48 mm; stems puberulent to pubescent proximally.
var. brandegeei
Source FNA vol. 17, p. 167. FNA vol. 17, p. 208.
Parent taxa Plantaginaceae > Penstemon > subg. Penstemon > sect. Glabri Plantaginaceae > Penstemon > subg. Penstemon > sect. Penstemon
Sibling taxa
P. abietinus, P. absarokensis, P. acaulis, P. acuminatus, P. alamosensis, P. albertinus, P. albidus, P. albomarginatus, P. ambiguus, P. ammophilus, P. anguineus, P. angustifolius, P. arenarius, P. arenicola, P. aridus, P. arkansanus, P. attenuatus, P. atwoodii, P. auriberbis, P. australis, P. azureus, P. baccharifolius, P. barbatus, P. barnebyi, P. barrettiae, P. bicolor, P. bleaklyi, P. bracteatus, P. breviculus, P. brevisepalus, P. buckleyi, P. caesius, P. caespitosus, P. calcareus, P. californicus, P. calycosus, P. canescens, P. cardinalis, P. cardwellii, P. carnosus, P. caryi, P. centranthifolius, P. cinicola, P. clevelandii, P. clutei, P. cobaea, P. comarrhenus, P. compactus, P. concinnus, P. confertus, P. confusus, P. crandallii, P. cusickii, P. cyananthus, P. cyaneus, P. cyanocaulis, P. cyathophorus, P. dasyphyllus, P. davidsonii, P. deamii, P. deaveri, P. debilis, P. degeneri, P. deustus, P. digitalis, P. diphyllus, P. discolor, P. dissectus, P. distans, P. dolius, P. duchesnensis, P. eatonii, P. elegantulus, P. ellipticus, P. eriantherus, P. euglaucus, P. fendleri, P. filiformis, P. flavescens, P. floribundus, P. floridus, P. flowersii, P. franklinii, P. fremontii, P. fruticiformis, P. fruticosus, P. gairdneri, P. gibbensii, P. glandulosus, P. glaucinus, P. globosus, P. goodrichii, P. gormanii, P. gracilentus, P. gracilis, P. grahamii, P. grandiflorus, P. griffinii, P. grinnellii, P. guadalupensis, P. hallii, P. harbourii, P. harringtonii, P. havardii, P. haydenii, P. heterodoxus, P. heterophyllus, P. hirsutus, P. humilis, P. idahoensis, P. immanifestus, P. incertus, P. inflatus, P. jamesii, P. janishiae, P. kingii, P. kralii, P. labrosus, P. laetus, P. laevigatus, P. laevis, P. lanceolatus, P. laricifolius, P. laxiflorus, P. laxus, P. leiophyllus, P. lemhiensis, P. lentus, P. leonardii, P. linarioides, P. longiflorus, P. lyallii, P. marcusii, P. mensarum, P. metcalfei, P. miser, P. moffatii, P. monoensis, P. montanus, P. moriahensis, P. mucronatus, P. multiflorus, P. murrayanus, P. nanus, P. navajoa, P. neomexicanus, P. neotericus, P. newberryi, P. nitidus, P. nudiflorus, P. oklahomensis, P. oliganthus, P. ophianthus, P. osterhoutii, P. ovatus, P. pachyphyllus, P. pahutensis, P. pallidus, P. palmeri, P. papillatus, P. parryi, P. parvulus, P. parvus, P. patens, P. payettensis, P. paysoniorum, P. peckii, P. penlandii, P. pennellianus, P. perpulcher, P. personatus, P. petiolatus, P. pinifolius, P. pinorum, P. platyphyllus, P. pratensis, P. procerus, P. pruinosus, P. pseudoputus, P. pseudospectabilis, P. pudicus, P. pumilus, P. purpusii, P. putus, P. radicosus, P. rattanii, P. retrorsus, P. rhizomatosus, P. richardsonii, P. roezlii, P. rostriflorus, P. rubicundus, P. rupicola, P. rydbergii, P. saxosorum, P. scapoides, P. scariosus, P. secundiflorus, P. seorsus, P. sepalulus, P. serrulatus, P. smallii, P. spatulatus, P. speciosus, P. spectabilis, P. stenophyllus, P. stephensii, P. strictiformis, P. strictus, P. subglaber, P. subserratus, P. subulatus, P. sudans, P. superbus, P. tenuiflorus, P. tenuis, P. teucrioides, P. thompsoniae, P. thurberi, P. tidestromii, P. tiehmii, P. tracyi, P. triflorus, P. triphyllus, P. tubaeflorus, P. uintahensis, P. utahensis, P. venustus, P. virens, P. virgatus, P. wardii, P. washingtonensis, P. watsonii, P. whippleanus, P. wilcoxii, P. wrightii, P. xylus, P. yampaënsis
P. abietinus, P. absarokensis, P. acaulis, P. acuminatus, P. alamosensis, P. albertinus, P. albidus, P. albomarginatus, P. ambiguus, P. ammophilus, P. anguineus, P. angustifolius, P. arenarius, P. arenicola, P. aridus, P. arkansanus, P. attenuatus, P. atwoodii, P. auriberbis, P. australis, P. azureus, P. baccharifolius, P. barbatus, P. barnebyi, P. barrettiae, P. bicolor, P. bleaklyi, P. bracteatus, P. breviculus, P. brevisepalus, P. buckleyi, P. caesius, P. caespitosus, P. calcareus, P. californicus, P. calycosus, P. canescens, P. cardinalis, P. cardwellii, P. carnosus, P. caryi, P. centranthifolius, P. cinicola, P. clevelandii, P. clutei, P. cobaea, P. comarrhenus, P. compactus, P. concinnus, P. confertus, P. confusus, P. crandallii, P. cusickii, P. cyananthus, P. cyaneus, P. cyanocaulis, P. cyathophorus, P. dasyphyllus, P. davidsonii, P. deamii, P. deaveri, P. debilis, P. degeneri, P. deustus, P. digitalis, P. diphyllus, P. discolor, P. dissectus, P. distans, P. dolius, P. duchesnensis, P. eatonii, P. elegantulus, P. ellipticus, P. eriantherus, P. euglaucus, P. fendleri, P. filiformis, P. flavescens, P. floribundus, P. floridus, P. flowersii, P. franklinii, P. fremontii, P. fruticiformis, P. fruticosus, P. gairdneri, P. gibbensii, P. glaber, P. glandulosus, P. glaucinus, P. globosus, P. goodrichii, P. gormanii, P. gracilentus, P. gracilis, P. grahamii, P. grandiflorus, P. griffinii, P. grinnellii, P. guadalupensis, P. hallii, P. harbourii, P. harringtonii, P. havardii, P. haydenii, P. heterodoxus, P. heterophyllus, P. humilis, P. idahoensis, P. immanifestus, P. incertus, P. inflatus, P. jamesii, P. janishiae, P. kingii, P. kralii, P. labrosus, P. laetus, P. laevigatus, P. laevis, P. lanceolatus, P. laricifolius, P. laxiflorus, P. laxus, P. leiophyllus, P. lemhiensis, P. lentus, P. leonardii, P. linarioides, P. longiflorus, P. lyallii, P. marcusii, P. mensarum, P. metcalfei, P. miser, P. moffatii, P. monoensis, P. montanus, P. moriahensis, P. mucronatus, P. multiflorus, P. murrayanus, P. nanus, P. navajoa, P. neomexicanus, P. neotericus, P. newberryi, P. nitidus, P. nudiflorus, P. oklahomensis, P. oliganthus, P. ophianthus, P. osterhoutii, P. ovatus, P. pachyphyllus, P. pahutensis, P. pallidus, P. palmeri, P. papillatus, P. parryi, P. parvulus, P. parvus, P. patens, P. payettensis, P. paysoniorum, P. peckii, P. penlandii, P. pennellianus, P. perpulcher, P. personatus, P. petiolatus, P. pinifolius, P. pinorum, P. platyphyllus, P. pratensis, P. procerus, P. pruinosus, P. pseudoputus, P. pseudospectabilis, P. pudicus, P. pumilus, P. purpusii, P. putus, P. radicosus, P. rattanii, P. retrorsus, P. rhizomatosus, P. richardsonii, P. roezlii, P. rostriflorus, P. rubicundus, P. rupicola, P. rydbergii, P. saxosorum, P. scapoides, P. scariosus, P. secundiflorus, P. seorsus, P. sepalulus, P. serrulatus, P. smallii, P. spatulatus, P. speciosus, P. spectabilis, P. stenophyllus, P. stephensii, P. strictiformis, P. strictus, P. subglaber, P. subserratus, P. subulatus, P. sudans, P. superbus, P. tenuiflorus, P. tenuis, P. teucrioides, P. thompsoniae, P. thurberi, P. tidestromii, P. tiehmii, P. tracyi, P. triflorus, P. triphyllus, P. tubaeflorus, P. uintahensis, P. utahensis, P. venustus, P. virens, P. virgatus, P. wardii, P. washingtonensis, P. watsonii, P. whippleanus, P. wilcoxii, P. wrightii, P. xylus, P. yampaënsis
Subordinate taxa
P. glaber var. alpinus, P. glaber var. brandegeei, P. glaber var. glaber
Synonyms Chelone hirsuta, C. pentstemon
Name authority Pursh: Fl. Amer. Sept. 2: 738. (1813) — (as Pentstemon glabra) (Linnaeus) Willdenow: Sp. Pl. 3: 227. (1800) — (as Pentstemon)
Web links