The green links below add additional plants to the comparison table. Blue links lead to other Web sites.
enable glossary links

sand dune penstemon, sand-dune beardtongue, sharp-leaf penstemon

thick-leaf beardtongue, thickleaf penstemon

Stems

ascending to erect, (9–)20–60 cm, glabrous or ± scabrous, especially distally.

ascending to erect, (10–)15–57 cm, glabrous.

Leaves

basal and cauline, glabrous, sometimes scabrous;

basal and proximal cauline (14–)30–95 × 4–15(–24) mm, blade oblanceolate to elliptic, base tapered, apex obtuse to acute or mucronate;

cauline (2 or)3–6(or 7) pairs, sessile, 18–60(–85) × (4–)8–28 mm, blade ovate to lanceolate, base tapered to cordate-clasping, apex acute to acuminate.

basal and cauline, glabrous;

basal and proximal cauline 18–180 × 5–45(–53) mm, blade spatulate to lanceolate, base tapered, apex rounded to obtuse, acute, or mucronate;

cauline 2–5 pairs, short-petiolate or sessile, 15–80 × 7–32 mm, blade obovate, ovate, oblanceolate, or lanceolate, base tapered, clasping, or cordate-clasping, apex acute to rounded or mucronate.

Thyrses

continuous or interrupted, cylindric, 6–25(–30) cm, axis glabrous, rarely scabrous or glutinous, verticillasters (5–)7–15, cymes (2–)4–8(–12)-flowered;

proximal bracts ovate to lanceolate, 14–60 × 9–30 mm, margins entire, apex obtuse to acuminate or caudate;

peduncles and pedicels glabrous or scabrous, sometimes also glutinous, peduncles to 4 mm.

continuous or interrupted, cylindric, (5–)9–27 cm, axis glabrous, verticillasters (2–)4–10, cymes (1–)3–6-flowered;

proximal bracts ovate to lanceolate or oblong, 9–46 × 7–15 mm;

peduncles and pedicels glabrous, peduncles to 26 mm.

Flowers

calyx lobes lanceolate, (3.2–)4.5–10 × 1.2–3.2(–3.8) mm, margins entire or erose, herbaceous or narrowly scarious, glabrous or scabrous proximally and, sometimes, along margins, sometimes also glutinous;

corolla blue to violet or purple, with reddish purple nectar guides, tubular-funnelform, 11–20 mm, glabrous externally, glabrous internally, tube 5–9 mm, throat gradually inflated, 4–6 mm diam., rounded abaxially;

stamens included or longer pair reaching orifice to slightly exserted, pollen sacs opposite, navicular, 0.7–1.3(–1.5) mm, sutures papillate;

staminode 6–12 mm, reaching orifice, 0.6–1 mm diam., tip recurved, distal 1.5–3.5 mm densely pilose, hairs golden yellow, to 0.6 mm, hairs on proximal part of staminode mostly along margins;

style 8–15 mm.

calyx lobes ovate to lanceolate, (2.5–)4–7 × 1.8–2.8 mm, margins entire or erose, broadly scarious, apex acute to acuminate or caudate, glabrous;

corolla blue to violet, sometimes lavender, with or without reddish violet nectar guides, tubular-funnelform to ventricose, 12–20 mm, glabrous externally, glabrous internally or sparsely white-villous abaxially, tube 4–6 mm, throat gradually inflated, 5–6 mm diam., rounded abaxially;

stamens included or longer pair reaching orifice, pollen sacs opposite, (0.7–)1–1.5 mm, sutures smooth or papillate;

staminode 8–12 mm, reaching orifice or slightly exserted, (0.2–)0.5–2 mm diam., tip recurved, prominently bifurcate, distal 4–8 mm densely villous, hairs yellow to golden yellow, to 2.5 mm;

style 11–15 mm.

Capsules

7–13 × 4–7 mm.

10–14 × 5–7 mm.

Seeds

2–3 mm.

Penstemon acuminatus

Penstemon pachyphyllus

Distribution
from FNA
ID; NV; OR; WA
[WildflowerSearch map]
[BONAP county map]
from FNA
AZ; NV; UT
[WildflowerSearch map]
[BONAP county map]
Discussion

Varieties 2 (2 in the flora).

Penstemon acuminatus includes the northern var. acuminatus, which has denser thyrses than the southern var. latebracteatus. Herbage of var. acuminatus is usually scabrous; herbage of var. latebracteatus is rarely scabrous.

The Blackfoot tribe of the Central Rocky Mountains use Penstemon acuminatus as an analgesic, antiemetic, and gastrointestinal aid (D. E. Moerman 1998).

(Discussion copyrighted by Flora of North America; reprinted with permission.)

Varieties 2 (2 in the flora).

E. C. Neese (1993) considered Penstemon mucronatus transitional to P. pachyphyllus var. pachyphyllus in northeastern Utah. Penstemon mucronatus is distinguished from P. pachyphyllus var. pachyphyllus by its narrower staminodes bearing shorter, less tangled hairs, and its nectar guides extending onto the corolla limbs.

The Havasupai tribe of northwestern Arizona uses leaves of Penstemon pachyphyllus to make a deer call for hunting (D. E. Moerman 1998).

(Discussion copyrighted by Flora of North America; reprinted with permission.)

Key
1. Styles 11–15 mm; corollas 14–20 mm; pollen sacs 0.8–1.3(–1.5) mm; calyx lobes 5–10 mm.
var. acuminatus
1. Styles 8–11 mm; corollas 11–15 mm; pollen sacs 0.7–1 mm; calyx lobes (3.2–)4.5–7 mm.
var. latebracteatus
1. Staminodes 8–9 × 1–2 mm, distal 6–8 mm densely villous, hairs to 2.5 mm; Utah.
var. pachyphyllus
1. Staminodes 10–12 × (0.2–)0.5–1 mm, distal 4–7 mm densely villous, hairs to 1.5 mm; Arizona, Nevada, Utah.
var. congestus
Source FNA vol. 17, p. 113. FNA vol. 17, p. 123.
Parent taxa Plantaginaceae > Penstemon > subg. Penstemon > sect. Coerulei Plantaginaceae > Penstemon > subg. Penstemon > sect. Coerulei
Sibling taxa
P. abietinus, P. absarokensis, P. acaulis, P. alamosensis, P. albertinus, P. albidus, P. albomarginatus, P. ambiguus, P. ammophilus, P. anguineus, P. angustifolius, P. arenarius, P. arenicola, P. aridus, P. arkansanus, P. attenuatus, P. atwoodii, P. auriberbis, P. australis, P. azureus, P. baccharifolius, P. barbatus, P. barnebyi, P. barrettiae, P. bicolor, P. bleaklyi, P. bracteatus, P. breviculus, P. brevisepalus, P. buckleyi, P. caesius, P. caespitosus, P. calcareus, P. californicus, P. calycosus, P. canescens, P. cardinalis, P. cardwellii, P. carnosus, P. caryi, P. centranthifolius, P. cinicola, P. clevelandii, P. clutei, P. cobaea, P. comarrhenus, P. compactus, P. concinnus, P. confertus, P. confusus, P. crandallii, P. cusickii, P. cyananthus, P. cyaneus, P. cyanocaulis, P. cyathophorus, P. dasyphyllus, P. davidsonii, P. deamii, P. deaveri, P. debilis, P. degeneri, P. deustus, P. digitalis, P. diphyllus, P. discolor, P. dissectus, P. distans, P. dolius, P. duchesnensis, P. eatonii, P. elegantulus, P. ellipticus, P. eriantherus, P. euglaucus, P. fendleri, P. filiformis, P. flavescens, P. floribundus, P. floridus, P. flowersii, P. franklinii, P. fremontii, P. fruticiformis, P. fruticosus, P. gairdneri, P. gibbensii, P. glaber, P. glandulosus, P. glaucinus, P. globosus, P. goodrichii, P. gormanii, P. gracilentus, P. gracilis, P. grahamii, P. grandiflorus, P. griffinii, P. grinnellii, P. guadalupensis, P. hallii, P. harbourii, P. harringtonii, P. havardii, P. haydenii, P. heterodoxus, P. heterophyllus, P. hirsutus, P. humilis, P. idahoensis, P. immanifestus, P. incertus, P. inflatus, P. jamesii, P. janishiae, P. kingii, P. kralii, P. labrosus, P. laetus, P. laevigatus, P. laevis, P. lanceolatus, P. laricifolius, P. laxiflorus, P. laxus, P. leiophyllus, P. lemhiensis, P. lentus, P. leonardii, P. linarioides, P. longiflorus, P. lyallii, P. marcusii, P. mensarum, P. metcalfei, P. miser, P. moffatii, P. monoensis, P. montanus, P. moriahensis, P. mucronatus, P. multiflorus, P. murrayanus, P. nanus, P. navajoa, P. neomexicanus, P. neotericus, P. newberryi, P. nitidus, P. nudiflorus, P. oklahomensis, P. oliganthus, P. ophianthus, P. osterhoutii, P. ovatus, P. pachyphyllus, P. pahutensis, P. pallidus, P. palmeri, P. papillatus, P. parryi, P. parvulus, P. parvus, P. patens, P. payettensis, P. paysoniorum, P. peckii, P. penlandii, P. pennellianus, P. perpulcher, P. personatus, P. petiolatus, P. pinifolius, P. pinorum, P. platyphyllus, P. pratensis, P. procerus, P. pruinosus, P. pseudoputus, P. pseudospectabilis, P. pudicus, P. pumilus, P. purpusii, P. putus, P. radicosus, P. rattanii, P. retrorsus, P. rhizomatosus, P. richardsonii, P. roezlii, P. rostriflorus, P. rubicundus, P. rupicola, P. rydbergii, P. saxosorum, P. scapoides, P. scariosus, P. secundiflorus, P. seorsus, P. sepalulus, P. serrulatus, P. smallii, P. spatulatus, P. speciosus, P. spectabilis, P. stenophyllus, P. stephensii, P. strictiformis, P. strictus, P. subglaber, P. subserratus, P. subulatus, P. sudans, P. superbus, P. tenuiflorus, P. tenuis, P. teucrioides, P. thompsoniae, P. thurberi, P. tidestromii, P. tiehmii, P. tracyi, P. triflorus, P. triphyllus, P. tubaeflorus, P. uintahensis, P. utahensis, P. venustus, P. virens, P. virgatus, P. wardii, P. washingtonensis, P. watsonii, P. whippleanus, P. wilcoxii, P. wrightii, P. xylus, P. yampaënsis
P. abietinus, P. absarokensis, P. acaulis, P. acuminatus, P. alamosensis, P. albertinus, P. albidus, P. albomarginatus, P. ambiguus, P. ammophilus, P. anguineus, P. angustifolius, P. arenarius, P. arenicola, P. aridus, P. arkansanus, P. attenuatus, P. atwoodii, P. auriberbis, P. australis, P. azureus, P. baccharifolius, P. barbatus, P. barnebyi, P. barrettiae, P. bicolor, P. bleaklyi, P. bracteatus, P. breviculus, P. brevisepalus, P. buckleyi, P. caesius, P. caespitosus, P. calcareus, P. californicus, P. calycosus, P. canescens, P. cardinalis, P. cardwellii, P. carnosus, P. caryi, P. centranthifolius, P. cinicola, P. clevelandii, P. clutei, P. cobaea, P. comarrhenus, P. compactus, P. concinnus, P. confertus, P. confusus, P. crandallii, P. cusickii, P. cyananthus, P. cyaneus, P. cyanocaulis, P. cyathophorus, P. dasyphyllus, P. davidsonii, P. deamii, P. deaveri, P. debilis, P. degeneri, P. deustus, P. digitalis, P. diphyllus, P. discolor, P. dissectus, P. distans, P. dolius, P. duchesnensis, P. eatonii, P. elegantulus, P. ellipticus, P. eriantherus, P. euglaucus, P. fendleri, P. filiformis, P. flavescens, P. floribundus, P. floridus, P. flowersii, P. franklinii, P. fremontii, P. fruticiformis, P. fruticosus, P. gairdneri, P. gibbensii, P. glaber, P. glandulosus, P. glaucinus, P. globosus, P. goodrichii, P. gormanii, P. gracilentus, P. gracilis, P. grahamii, P. grandiflorus, P. griffinii, P. grinnellii, P. guadalupensis, P. hallii, P. harbourii, P. harringtonii, P. havardii, P. haydenii, P. heterodoxus, P. heterophyllus, P. hirsutus, P. humilis, P. idahoensis, P. immanifestus, P. incertus, P. inflatus, P. jamesii, P. janishiae, P. kingii, P. kralii, P. labrosus, P. laetus, P. laevigatus, P. laevis, P. lanceolatus, P. laricifolius, P. laxiflorus, P. laxus, P. leiophyllus, P. lemhiensis, P. lentus, P. leonardii, P. linarioides, P. longiflorus, P. lyallii, P. marcusii, P. mensarum, P. metcalfei, P. miser, P. moffatii, P. monoensis, P. montanus, P. moriahensis, P. mucronatus, P. multiflorus, P. murrayanus, P. nanus, P. navajoa, P. neomexicanus, P. neotericus, P. newberryi, P. nitidus, P. nudiflorus, P. oklahomensis, P. oliganthus, P. ophianthus, P. osterhoutii, P. ovatus, P. pahutensis, P. pallidus, P. palmeri, P. papillatus, P. parryi, P. parvulus, P. parvus, P. patens, P. payettensis, P. paysoniorum, P. peckii, P. penlandii, P. pennellianus, P. perpulcher, P. personatus, P. petiolatus, P. pinifolius, P. pinorum, P. platyphyllus, P. pratensis, P. procerus, P. pruinosus, P. pseudoputus, P. pseudospectabilis, P. pudicus, P. pumilus, P. purpusii, P. putus, P. radicosus, P. rattanii, P. retrorsus, P. rhizomatosus, P. richardsonii, P. roezlii, P. rostriflorus, P. rubicundus, P. rupicola, P. rydbergii, P. saxosorum, P. scapoides, P. scariosus, P. secundiflorus, P. seorsus, P. sepalulus, P. serrulatus, P. smallii, P. spatulatus, P. speciosus, P. spectabilis, P. stenophyllus, P. stephensii, P. strictiformis, P. strictus, P. subglaber, P. subserratus, P. subulatus, P. sudans, P. superbus, P. tenuiflorus, P. tenuis, P. teucrioides, P. thompsoniae, P. thurberi, P. tidestromii, P. tiehmii, P. tracyi, P. triflorus, P. triphyllus, P. tubaeflorus, P. uintahensis, P. utahensis, P. venustus, P. virens, P. virgatus, P. wardii, P. washingtonensis, P. watsonii, P. whippleanus, P. wilcoxii, P. wrightii, P. xylus, P. yampaënsis
Subordinate taxa
P. acuminatus var. acuminatus, P. acuminatus var. latebracteatus
P. pachyphyllus var. congestus, P. pachyphyllus var. pachyphyllus
Synonyms P. nitidus var. major
Name authority Douglas ex Lindley: Edwards’s Bot. Reg. 15: plate 1285. (1829) — (as Pentstemon acuminatum) A. Gray ex Rydberg: Fl. Rocky Mts., 770, 1066. (1917) — (as Pentstemon)
Web links